ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
مروری بر برنامه توسعه اویونیک در چین
انتظار می‌رود چین تا اواسط دهه 2020 میلادی ایالات متحده را به عنوان بزرگترین بازار جهانی مسافرت‌های هوایی کنار بزند. بوئینگ پیش‌بینی کرده است برای رسیدن به این هدف، حدود 7000 هواپیمای جت تجاری جدید باید در دو دهه آینده تحویل ایرلاین‌های چینی شود. این حجم از تقاضا همراه با سرمایه‌گذاری کلان در توسعه زیرساخت‌های کارخانه‌ای و طرح‌های سرمایه‌گذاری مشترک با صنایعی همچون ایرباس، بوئینگ، هانی‌ول و راکول کالینز، موتور محرک قدرتمندی برای رشد و گسترش صنایع اویونیک چین خواهد بود. در واقع اکثر تجهیزات اویونیک تولیدی چین در آینده در راستای تامین هواپیماهای مورد نیاز این کشور است که به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک یا همکاری با تولیدکنندگان مذکور خواهد بود.
از ابتدای سال جاری دولت ایالات متحده تعرفه واردات بیش از 800 کالای چینی را از 10 درصد به 25 درصد افزایش داد که محصولاتی از جمله کابل و لاستیک و بسیاری از تجهیزات مرتبط با صنایع هوایی و فضایی شامل این قانون جدید شده‌اند. اما این شرایط سخت‌گیرانه دولت دونالد ترامپ نیز نتوانسته است مانع همکاری کارخانه‌های هوافضای غربی با تولیدکنندگان چینی از جمله شرکت صنایع هوایی چین (AVIC) و شرکت هواپیماسازی تجاری چین (COMAC) شود. یکی از بزرگترین برنامه‌های توسعه هواپیما در چین که نیرو محرکه اصلی رشد صنایع اویونیک در این کشور نیز محسوب می‌شود، هواپیمای C919 است که توسط COMAC اجرا می‌شود. دولت چین برنامه توسعه این هواپیما را در رقابت با هواپیماهایی همچون A320 و B737 در ابعاد جهانی ایجاد کرده است.
برنامه «ساخت چین 2025»
در سال 2015 دولت چین یک برنامه توسعه اقتصادی با عنوان «ساخت چین ۲۰۲۵» برای توسعه صنایع داخلی خود در نظر گرفت. چین در این برنامه قصد دارد با تکیه بر توان داخلی، تولیدات صنعتی خود را ارتقاء دهد و به کشوری پیشرو در فناوری‌های پیشرفته تبدیل شود. برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» به منظور ایجاد سرمایه‌گذاری پایدار و قابل توجه در بخش‌های مختلف اقتصادی و تولیدی و به‌طور خاص تولیدات صنعتی و کارخانه‌ای از سوی دولت جمهوری خلق چین طراحی شده است. توسعه و ساخت ماشین آلات تولیدی به منظور کاهش وابستگی در واردات کالاهای سرمایه‌ای و افزایش ظرفیت تولید مبتنی بر توان داخلی، یکی از بخش‌های مهم این برنامه محسوب می‌شود. در واقع دولت چین در قالب برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» قصد دارد با تکیه بر توان داخلی به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات صنعتی در دنیا تبدیل شود.
چین قصد دارد در این برنامه جایگاه تولیدکنندگان چینی را در زنجیره تولید محصولات صنعتی و کارخانه‌ای ارتقاء دهد و در عین حال روند مدرن سازی تأسیسات کارخانه‌ای و خطوط تولید خود را تسهیل نماید. علاوه بر این، دولت چین قصد دارد در زمینه فناوری‌های تولیدی نیز به یک کشور پیشرو تبدیل شود. در حال حاضر تولیدکنندگان صنعتی کشور چین فناوری‌های نه چندان سطح بالا را به خوبی کسب نموده و از آن‌ها در فرآیندهای تولیدی خود استفاده می‌کنند. اما برخی فناوری‌های پیشرفته و سطح بالا همچون هوافضا در حال حاضر در انحصار کشورهای صنعتی غربی قرار دارد. یکی از اهداف کشور چین در برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» تبدیل شدن به کشوری پیشرو در تولید و توسعه فناوری‌های پیشرفته هوایی و اویونیک است. منظور از فناوری‌های بسیار پیشرفته و سطح بالا، آن دسته از فناوری‌هایی است که با استفاده از آن‌ها می‌توان کارخانه‌های هوشمند را راه‌اندازی کرد. این فناوری‌ها امکان مدیریت همزمان و دقیق زنجیره تولید در یک کارخانه را فراهم می‌کند و با مدیریت خودکار و مکانیزه، کارایی و بهره‌وری تولیدات را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند.
برای رسیدن به اهداف این برنامه، شرکت‌های دولتی چین از بازار بزرگ و جذاب این کشور برای جلب توجه شرکت‌های خارجی و متقاعد کردن آن‌ها به اشتراک‌گذاری فناوری‌ها استفاده می‌کنند. لیو هی (معاون نخست‌وزیر چین و عضو شورای دولتی این کشور) در رابطه با این رویکرد کشورش می‌گوید: «دولت چین به دنبال برون‌سپاری توسعه زنجیره‌تامین صنایع اویونیک تجاری و نظامی است و شرکت‌های غربی توانسته‌اند با تکیه بر نیروی کار ارزان قیمت و حضور در بخش هوایی این کشور سود زیادی را از طریق انتقال فناوری و لایسنس بدست آورند.»
از سوی دیگر دولت ایالات متحده اخیرا در گزارشی چین را متهم کرده است که سرمایه‌گذاری مشترک یک ساز و کار کلیدی برای این کشور در مسیر دستیابی به فناوری‌های اساسی در ساخت هواپیماهای تجاری و نظامی است. در این گزارش آمده است COMAC شرکت‌های خارجی را ملزم به همکاری مشترک با شرکت‌های داخلی در ساخت سیستم‌ها و اجزای کلیدی هواپیما کرده است. این فشارها به ویژه برای کارکردهایی با فناوری بالا که خارج از قابلیت‌های چین است، مشهود به نظر می‌رسد. این گزارش اعلام می‌کند که رویکرد چین در توسعه صنایع هوایی موجب زیان‌های چند میلیون دلاری ایالات متحده شده است.
توسعه اویونیک هواپیمای C919
آغاز تولید هواپیمای C919 از سال 2011 توسط COMAC و با هدف به چالش کشیدن جنگ بین دو غول هواپیماسازی جهان، یعنی ایرباس و بوئینگ بود. اولین پرواز این هواپیما در سال 2017 و در فرودگاه بین‌المللی شانگهای پودنگ انجام شد. پیش‌بینی می‌شود اولین تحویل آن نیز در صورت موفقیت آمیز بودن آزمون‌های نهایی، در سال 2021 انجام شود. در حال حاضر بیش از 1000 فروند از این هواپیمای جت مسافری توسط ایرلاین‌ها و شرکت‌های اجاره‌دهنده هواپیمای چینی سفارش داده شده است.
بیشتر تجهیزات کلیدی هواپیمای C919 همچون موتورها و اویونیک توسط تولیدکنندگان غربی مانند راکول‌کالینز، هانی‌ول وGE Aviation و به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های چینی زیرمجموعه COMAC تامین می‌شوند. به عنوان مثال شرکت چینی AVIC با همکاری GE Aviation تامین کننده سیستم‌های اویونیک ماژولار یکپارچه (IMA) هواپیمای C919 خواهد بود. این همکاری با سرمایه‌گذاری مشترک 50 درصدی برای هر یک از طرفین بود که منجر به تاسیس شرکتی با نام AVIAGE شده است. این همکاری همچنین شامل ساخت عرشه پرواز یکپارچه، سیستم ضبط اطلاعات پرواز، سیستم مدیریت تعمیر و نگهداری و سیستم مدیریت پرواز برای هواپیمای C919 می‌شود.
نمونه دیگر از همکاری مشترک در ساخت سیستم‌های C919 تاسیس شرکت HonFei است که از سرمایه‌گذاری مشترک AVIC با هانی‌ول شکل گرفته است. این شرکت مسئول تامین سیستم کنترل پرواز هواپیما مبتنی بر فناوری Fly-By-Wire و همچنین سیستم ترمز است. در حال حاضر بیش از 700 کارشناس هوافضا از شرکت هانی‌ول در بخش‌های مختلف صنایع چین مشغول به کار هستند.
از دیگر شرکت‌های خارجی سهیم در برنامه C919 می‌توان به راکول‌کالینز اشاره کرد که با همکاری شرکت فناوری‌های الکترونیک هوایی چین تامین‌کننده سیستم‌های یکپارچه ناوبری، ارتباطی و نظارتی هواپیما خواهند بود. از مهم‌ترین این سیستم‌ها می‌توان به رادار هواشناسی، سامانه جلوگیری از برخورد، رادیوهای HF و VHF، سامانه‌های ناوبری GPS، DME، VOR/ILS و همچنین لینک ارتباط ماهواره‌ای اینمارست اشاره کرد.
تفکیک تامین‌کنندگان بخش‌های مختلف هواپیمای C919
ساخت بخش‌هایی از تجهیزات اویونیک هواپیمای C919 توسط شرکت چینی AVIC با همکاری تولیدکنندگانی همچون GE Aviation
با توجه به قیمت مناسب این هواپیمای مسافربری 150 نفره (حدود 50 میلیون دلار برای هر فروند و تنها نصف قیمت هواپیماهای A320 و B737)، COMAC پیش‌بینی کرده است که حدود 2300 سفارش را برای آن دریافت کند.
در ادامه برنامه‌های ساخت هواپیماهای مسافربری، دولت چین در سال 2011 مطالعات اولیه برای ساخت یک هواپیمای پهن پیکر (250 – 320 صندلی) را آغاز کرد. در سال 2012 و پس از نیازسنجی اولیه، کشورهای چین و روسیه یک قرارداد همکاری مشترک بین شرکت هواپیماسازی تجاری چین و شرکت هواپیماسازی متحده روسیه امضا کردند. طبق پیش‌بینی‌های انجام شده، اولین پرواز این هواپیما که با نام CR929 شناخته می‌شود، در سال 2025 و تاریخ تحویل آن در سال 2027 خواهد بود. دولت چین با هدف گسترش صنعت اویونیک در این کشور، همانند طرح C919 برای این هواپیما نیز به دنبال عقد قراردادهای ساخت مشترک دستگاه‌های الکترونیکی بوده است و با وجود محدودیت‌های شدید اعمال شده از سوی دولت ایالات متحده، توانسته است موافقت شرکت‌هایی مثل هانی‌ول و UTC را بدست آورد. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2035 این محصول بتواند حدود 10 درصد از بازار هواپیماهای پهن‌پیکر جهان را با حدود 10 تا 15 درصد قیمت پایین‌تر، بدست آورد.
توسعه اویونیک برای J-20
جنگنده نسل پنجم J-20 از مهم‌ترین برنامه‌های نظامی چین در سال‌های گذشته بوده است. اگر چه جزئیات زیادی از معماری اویونیک و سیستم‌های آن به‌صورت عمومی منتشر نشده است، اما با اطمینان می‌توان گفت قسمت عمده‌ای از آن مبتنی بر فناوری‌های روسیه و ایالات متحده است که احتمالا توسط جاسوسی نظامی کسب و توسط توسعه‌دهندگان داخلی این کشور ساخته شده‌اند.
هواپیمای J-20 یک جنگنده دو موتوره و بزرگ ساخت کمپانی هوافضای چینی چنگدو است که اولین پروازش را در سال 2011 انجام داد و در همان سال به نمایش عموم در آمد. البته پروژه ساخت این جنگنده به دهه 1990 میلادی باز می‌گردد؛ زمانی که دولت چین تصمیم به ساخت جنگنده‌ای بزرگ با دو موتور گرفت. اولین عکس‌های این جنگنده اواخر سال 2010 میلادی منتشر شدند، اما معرفی آن در اوایل 2011 میلادی صورت گرفت.
جنگنده نسل پنجم J-20
در سال 2016 خبرهایی مبنی بر دستگیری یک شهروند چینی با نام Su Bin به جرم همکاری با هکرهای چینی برای دسترسی به شبکه‌های کامپیوتری پیمانکاران دفاعی ایالات متحده منتشر شد. مقامات امریکایی معتقد بودند این فرد به هکرهای چینی کمک کرده است تا اطلاعات فنی جنگنده‌های F-22 و F-35 را سرقت کنند. به دنبال آن Su Bin محکوم به 46 ماه زندان شد.
هر چند از لحاظ ظاهری J-20 شباهت زیادی به میگ 1.44 دارد، اما کارشناسان هوافضا با بررسی تصاویر منتشر شده از این هواپیما، آن را یک کپی مشهود از جنگنده F-22 می‌دانند. این کارشناسان معتقدند چین همچنان در توسعه سیستم‌های اویونیک برای جنگنده‌های پیشرفته عقب است و تا زمانی که توانایی مقابله با رقبای پیشرو از ایالات متحده و روسیه را نداشته باشد، احتمالا به جاسوسی در توسعه سیستم‌های این نوع هواپیماها ادامه خواهد داد. با این حال کارشناسان اعلام می‌کنند که هر دو روش جاسوسی رایانه‌ای و هدف قراردادن پیمانکاران دفاعی ایالات متحده، به دستیابی بر فناوری‌های پیشرفته تجهیزات نظامی این کشور کمک خواهد کرد.
شباهت جنگنده‌های J-20 و J-31 چینی با نمونه‌های غربی F-22 و F-35
با توجه به اطلاعات عمومی منتشر شده در مورد J-20، اویونیک آن شامل اقدامات نظارتی الکترونیکی، سیستم‌های هدفگیری الکترونوری و جستجو و ردیابی مادون قرمز است. یک سیستم ارتباطی پیشرفته در بخش بالایی هواپیما دیتا لینک لازم برای ارتباط با سایر پلتفرم‌های جنگی دوست را فراهم می‌کند. شش حسگر الکترونوری در سطح هواپیما اطلاعات خود را به سامانه تلفیق داده‌ها ارسال کرده و دید 360 درجه‌ای را برای خلبان فراهم می‌کنند. هواپیما مبتنی بر فناوری کابین شیشه‌ای طراحی شده است که شامل دو نمایشگر بزرگ رنگی با قابلیت لمسی و سه نمایشگر کوچک کمکی و همچنین یک نمایشگر بالای سر بزرگ است.
نمایشگرهای کابین خلبان J-20 (تصویر منتشر شده از سوی رسانه‌های چینی)
طبق اطلاعات منتشر شده شرکت چینی A-Star سیستم‌های هدفگیری الکترونوری (EOTS-89) و جستجو و ردیابی مادون قرمز (EORD-31) را برای جنگنده J-20 توسعه داده است. کارشناسان معتقدند اویونیک J-20 را می‌توان از لحاظ کمی در مقایسه با تجهیزات نصب شده در جنگنده‌های F-22 و F-35 اما با کیفیتی پایین‌تر دانست.
سامانه جستجو و ردیابی مادون قرمز EORD-31 توسعه یافته توسط شرکت چینی A-Star برای J-20
در ژانویه 2019 سازمان امنیت اطلاعات امریکا در گزارشی به ارزیابی توان نظامی هوایی، زمینی و دریایی چین پرداخته است که در آن به‌طور مشخص به ویژگی‌های پیشرفته J-20 در حوزه‌های جنگ الکترونیک، سیستم‌های دفاعی الکترونوری و جمرهای حافظه فرکانس رادیویی دیجیتال (DRFM) اشاره می‌شود. همچنین در حین برگزاری نمایشگاه هوایی 2018 چین، تلویزیون ملی این کشور تصاویری از موفقیت جنگنده J-20 در سوخت‌گیری هوا به هوا را به نمایش گذاشت.
آینده اویونیک چین
با وجود اختلافات تجاری با غرب و تلاش‌های فراوان دولت چین برای سرقت معیارهای طراحی هواپیماهای نظامی از شرکت‌های ایالات متحده، همچنان شرکت‌های تولیدکننده غربی در حال رشد و گسترش بازار خود در چین هستند. شرکت هواپیمایی چایناسادرن را می‌توان از محرک‌های اصلی اویونیک در چین دانست که موجب تمایل بیشتر شرکت‌های خارجی برای حضور در این کشور پهناور شده است. این شرکت قصد دارد هواپیماهای باربری خود را از 786 فروند به 1000 فروند و هواپیماهای مسافربری را نیز تا سال 2035 به دو برابر (2000 فروند) برساند. تالس به عنوان تامین‌کننده اصلی اویونیک هواپیماهای B737MAX، A320 Neo و B777 این شرکت هواپیمایی انتخاب شده است. از دیگر تولیدکنندگان بزرگ غرب که نقش بزرگی در توسعه اویونیک چین در آینده خواهد داشت می‌توان به کالینز اشاره کرد. این شرکت بر اساس چند قرارداد، تامین‌کننده قطعات برای بالگرد AVICopter AC312، AVICopter AC352 و شبیه‌ساز پرواز B737 خواهد بود.
علاوه بر شرکت‌های غربی، صنعت هوایی چین به سبب قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول، نیم نگاهی نیز به تولیدکنندگان روسی دارند. به عنوان مثال AVIC اخیرا با CRET (از بزرگترین طراحان و سازندگان تجهیزات الکترونیکی و رادیویی با مشخصات نظامی در روسیه) برای تامین قطعات بالگردهای سنگین نظامی خود وارد همکاری شده است.
به نظر می‌رسد دولت چین قصد دارد با ایجاد زمینه‌های همکاری مشترک و سرمایه‌گذاری مالی گسترده، شرایط را برای حضور شرکت‌های بزرگ تولید کنندگان قطعات هوایی به این کشور تسهیل کرده و با رویکرد انتقال فناوری، مسیر را برای دستیابی به اهداف برنامه «ساخت چین 2025» در حوزه هوانوردی هموار کند. از سوی دیگر سخت‌گیری‌های دولت ایالات متحده در تجارت با چین و تنش‌های سیاسی بین این دو کشور نیز نمی‌تواند مانع جلب توجه شرکت‌های غربی به بازار بزرگ و نیروی کار ارزان قیمت چین شود.
منابع:
aviationtoday
https://aviationtoday.com/2017/12/11/new-alerting-technology-stops-airplane-hackers-system-level/
Comac.cc
Scmp.com
Avichina.com
http://en.avichina.com
اگر مطلب برای شما مفید بود آن را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید. بسترهای خود را انتخاب کنید!
سایر مقالات علمی و محتوای آموزشی پژوهشکده اویونیک
سیستم‌های اویونیک در کابین جت‌های تجاری
چهار فناوری کلیدی برای آینده پهپادها (بخش دوم)
چهار فناوری کلیدی برای آینده پهپادها (بخش اول)
فناوری EFVS
نسل جدید سیستم‌های کنترل پرواز شرکت کالینز Perigon
تاثیر دیجیتالی شدن سیستم‌های اویونیک بر تجارت MRO
Anthem: کابین خلبان یکپارچه شرکت هانی‌ول
مروری بر مسیر توسعه پهپاد FX450
انتصاب دکتر شهاب‌الدین رحمانیان به سمت رئیس پژوهشکده اویونیک
