ابزار مدیریت فرآیند صحت‌سنجی

مقدمه

زمانی که فرآیند صحت‌سنجی یک نرم‌افزار آغاز می‌شود، فعالیت‌ها و روندهای زیادی هستند که باید برای قسمت‌های مختلف آن تعریف و پیگیری شوند. حال اگر نرم‌افزار حجم بالایی داشته باشد، فعالیت‌ها و روندها به صورت چشمگیری افزایش می‌یابند. همچنین اطلاعات و داده‌هایی به عنوان ورودی این فرآیند دریافت می‌شود که نیاز است به صورت درست ذخیره‌سازی شوند و در صورت اصلاح در طول فرآیند صحت‌سنجی همیشه به روزترین نسخه به راحتی در دسترس گروه صحت‌سنجی قرار داشته باشد، لذا ضرورت استفاده از یک ابزار مدیریت برای مدیریت فرآیند صحت‌سنجی به شدت احساس می‌شود. بعضی از این ابزارها در قالب ابزارهای مدیریت الزامات هستند مانند «JAMA» و «Visure». به عنوان مثال نرم‌افزار «JAMA» چک‌لیست‌های استاندارد DO-178C را دارد و برای سیستم‌های اویونیکی ساختار توسعه و ردیابی اختصاصی تعریف کرده است. بعضی دیگر از ابزارها بیشتر بر روی فعالیت‌های تست تمرکز دارند مانند ابزار «VECTOR CAST» که بستری برای تست نرم‌افزار فراهم می‌کند.

ابزار مدیریت فرایند صحت‌سنجی و قابلیت‌های آن

با توجه به مطالعات انجام شده و تجربیات کاری متعدد پژوهشکده اویونیک در پروژه‌های خود اقدام به توسعه یک ابزار بسیار قوی برای مدیریت فرایند صحت‌سنجی نموده است.  این ابزار برای مدیریت فرآیندها و فعالیت‌های صحت‌سنجی توسعه یافته و در چهار زمینه طراحی، چک‌لیست‌ها، تست و گزارش، امکاناتی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا بتوانند اطلاعات، داده‌ها، فعالیت‌ها و روندهای صحت‌سنجی را ثبت و رصد کنند. در ادامه هر کدام از این بخش‌ها توضیح و قابلیت‌های مربوط به آن قسمت از ابزار شرح داده شده است. نمایش کلی از قابلیت‌های این ابزار در شکل 1 نشان داده شده است.

شکل 1: قابلیت‌های ابزار مدیریت فرآیند صحت‌سنجی

ماژول‌بندی نرم‌افزار

بدنه اصلی هر نرم‌افزار مجموعه‌ای از ماژول‌ها است که بر اساس یک معماری در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. در این ابزار می‌توان این ساختار ماژول‌بندی را تعریف کرد و اطلاعات هر ماژول را به صورت اختصاصی در آن وارد کرد. همچنین هر ماژول می‌تواند شامل چندین زیر ماژول باشد که برای هر کدام از زیرماژول‌ها نیز اطلاعات مربوط به صورت جداگانه قابل ثبت است. ویژگی‌های این قسمت از ابزار عبارتند از:

• قابلیت تعریف ساختار نرم‌افزار تحت صحت‌سنجی در بستر MATLAB و سیستم‌عامل
• امکان تعریف نامحدود بلوک‌ها/توابع زیرمجموعه
• قابلیت ثبت اطلاعات هر بلوک/ تابع از سیستم (مانند اطلاعات مربوط به ورودی‌ها/خروجی‌ها، الزامات، بلوک و توابع زیرمجموعه/ بالادست و داده‌های ضروری تست).

نمایی از قابلیت‌های این بخش در نرم‌افزار در شکل 2 نمایش داده شده‌ است.

شکل 2: نمایی از قابلیت تعریف ماژول‌بندی در نرم‌افزار AviFy

چک لیست‌ها

در این بخش چک‌لیست‌های استخراج شده از استاندارد DO178 به تفکیک آیتم قابلیت اختصاص‌دهی به ماژول‌ها/زیر ماژول‌ها را دارد.  ویژگی‌های این قسمت از ابزار عبارتند از:

• داشتن چک‌لیست‌های استخراجی در طول فرآیند صحت‌سنجی نرم‌افزار
• امکان اختصاص آیتم‌های هر چک‌لیست به ماژول‌ها
• امکان اختصاص یک یا چند چک‌لیست به یک ماژول
• امکان تعیین مسئولیت بررسی آیتم خاص از چک‌لیست و رصد فعالیت آن توسط گروه مدیریت

نمایی از قابلیت‌های این بخش در نرم‌افزار در شکل 3، شکل 4 و شکل 5 نمایش داده شده است.

شکل 3: نمایی از دسته‌بندی چک‌لیست‌های DO178 در AviFy

شکل 4: نمایی از انتساب چک‌لیست‌ها به ماژول‌ها در AviFy

شکل 5: نمایی از وضعیت یک چک‌لیست متصل به ماژول در AviFy

تست

در زمینه تست دو چالش اساسی وجود دارد:

الف) دریافت و ثبت اطلاعات مربوط به تست بلوک‌ها از گروه توسعه.

ب) ثبت و پیگیری نتایج تست‌های انجام شده.

زمانی که فرآیند صحت‌سنجی برای نرم‌افزاری مثل نرم‌افزار کامپیوتر کنترل پرواز انجام می‌شود، حجم زیادی از اطلاعات و داده‌های ورودی وجود دارد. همچنین تعداد تست‌ها در سطوح مختلف برای تمام ماژول‌ها و زیر ماژول‌ها زیاد است که هرکدام اطلاعاتی دارد که باید به صورت مشخصی ثبت و قابل دسترسی باشد. از طرفی در صورتی که تغییری در کد ایجاد شود باید تمام تست‌ها مجدد انجام شده و نتایج جدید جایگزین شوند. ازاین‌رو مدیریت این حجم از داده، اطلاعات و فعالیت‌ها به صورت کاملا دستی امکان‌پذیر نیست و نیازمند بستری است که که در این زمینه تسهیل می کند. ویژگی های این قسمت از ابزار عبارتند از:

• دریافت داده و اطلاعات موردنیاز تست از طرف گروه توسعه از طریق ابزار
• تعیین سطح تست ماژول
• ثبت اطلاعات تست مانند عناوین گزارش‌ها، مسئول انجام تست و ثبت میزان پوشش
• پیگیری وضعیت تست هر بلوک

‌نمایی از قابلیت‌های این بخش در شکل 6 و شکل 7 نمایش داده شده‌ است.

شکل 6: نمایی از اطلاعات مجموعه تست در AviFy

شکل 7: نمایی از موارد تست در AviFy

گزارش

بر اساس قابلیت هایی که ابزار مدیریت صحت‌سنجی دارد، در هر زمینه گزارش‌هایی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد که عبارتند از:

• اطلاعات مربوط به ماژول‌های تعریف شده در قسمت طراحی
• اطلاعات مربوط به تخصیص چک‌لیست‌ها و وضعیت آن‌ها
• اطلاعات مربوط به تخصیص و نتایج موارد تست

نمایی از نمونه گزارش‌ها در مورد تست‌ها و نتایج اجرای‌ تست‌ها در نرم‌افزار در شکل 8 نمایش داده شده‌است.

شکل 8: نمایی از گزارش تست‌ها در AviFy

سایر قابلیت‌ها

همچنین انواع کاربرانی که با این ابزار در ارتباط هستند عبارتند از:

الف) مدیریت صحت سنجی

ب)گروه صحت‌سنجی

ج)گروه توسعه و الگوریتم

البته قابلیت تعریف سطوح دسترسی مختلف برای کاربران مختلف در ابزار فراهم است بطوریکه هر کدام دسترسی‌های اختصاصی خود را دارند.